Ksheerenaathmagathodhakaaya (క్షీరేణాత్మగతోదకాయ)

అది ఎలా అంటే ……………. పాలు, నీళ్ళతో కలిపి ఒక గిన్నెలోపోసి, పొయ్యిమీద కాచగా కాగుతున్న వేళ వేడి చేత జలం అంతా ఇరిగిపోయింది. అనగా తనకు మిత్రమైనట్టి జలం, పాలకు దూరమైంది. కనిపించక (ఇగిరి) పోయిన తన మిత్రుని కనుగొనాలని పాలు, గిన్నె అంచు వరకు పైపైకి పొంగిపొర్లడం సంభవిస్తుంది. ఆ స్థితిలో దానికి మిత్రమైనట్టి జలం తిరిగి పాలకు జోడిస్తే అవి అణిగి ( తాపం తీరి ) ప్రశాంతంగా ఉంటాయి. స్నేహ మాధుర్యంలోని గొప్పదనం ఇదే ! ఒకర్నొకరు విడిచి ఉండలేరని ఈ దృష్టాంతం ద్వారా కవి ఉత్ప్రేక్షిస్తున్నాడు.

‘సతాం మైత్రీ పునస్త్వీదృశై’ అనే శ్లోకపు పాదాంతంలోని అర్థాంతర న్యాసాలంకారం చేత “క్షీర-నీర” సహజమైన ఈ మైత్రీ వ్యాపారం వల్ల రెండింటికి గల విజాతీయ సంకరం నిరూపితమౌతున్నది.
.